Quốc hội Kenya vừa chính thức thông qua Đạo luật Nhà cung cấp Dịch vụ Tài sản Ảo, một bộ khung pháp lý toàn diện được kỳ vọng sẽ mở toang cánh cửa cho các nhà đầu tư toàn cầu. Động thái táo bạo này không chỉ đưa Kenya trở thành một trong những quốc gia tiên phong tại châu Phi trong việc quản lý crypto mà còn là một ván cược lớn, đặt mục tiêu biến nền kinh tế Đông Phi này thành một trung tâm tài chính - công nghệ mới của lục địa.

Thị trường tài sản kỹ thuật số tại Kenya, cũng như nhiều nơi khác trên thế giới, đã phát triển mạnh mẽ trong một "vùng xám" pháp lý suốt nhiều năm. Sự thiếu vắng các quy định rõ ràng đã tạo ra cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn vô số rủi ro cho cả nhà đầu tư và sự ổn định của hệ thống tài chính. Nhận thức được điều này, các nhà lập pháp Kenya đã hành động quyết liệt.

Phát biểu về đạo luật mới, ông Kuria Kimani, Chủ tịch Ủy ban Tài chính và Kế hoạch Quốc hội Kenya, nhấn mạnh: "Chúng tôi không thể làm ngơ trước một thực tế rằng giới trẻ Kenya, độ tuổi 18-35, đang tích cực sử dụng tài sản số để giao dịch, thanh toán và khởi nghiệp. Mục tiêu của chúng tôi là tạo ra một môi trường có kiểm soát để đổi mới có thể phát triển".

Đạo luật, hiện đang chờ chữ ký phê chuẩn cuối cùng từ Tổng thống William Ruto, sẽ đưa Kenya vào nhóm thiểu số các quốc gia châu Phi, bên cạnh Nam Phi, sở hữu một hành lang pháp lý hoàn chỉnh cho ngành công nghiệp crypto.

Cấu Trúc Quản Lý "Hai Gọng Kìm"

Điểm cốt lõi của đạo luật mới là việc thiết lập một cơ cấu quản lý "hai gọng kìm", phân chia rõ ràng quyền hạn và trách nhiệm:

• Ngân hàng Trung ương Kenya (CBK): Sẽ là cơ quan cấp phép và giám sát việc phát hành stablecoin và các tài sản ảo được bảo chứng khác. Động thái này cho thấy sự thận trọng của Kenya trước những cảnh báo từ các tổ chức tài chính toàn cầu về nguy cơ stablecoin có thể làm suy yếu các đồng nội tệ.

• Cơ quan Thị trường Vốn (CMA): Chịu trách nhiệm cấp phép và quản lý hoạt động của các sàn giao dịch crypto và các nền tảng cung cấp dịch vụ tài sản ảo (VASP).

Để được cấp phép, các doanh nghiệp phải tuân thủ một loạt quy định nghiêm ngặt, được cho là tham chiếu từ các thị trường phát triển như Hoa Kỳ và Vương quốc Anh:

• Hiện diện thực tế: Bắt buộc phải có văn phòng vật lý tại Kenya.

• Trách nhiệm quản lý: Đội ngũ phải có tối thiểu 3 giám đốc là cá nhân thực.

• Bảo vệ tài sản khách hàng: Phải duy trì tài khoản ngân hàng riêng biệt tại Kenya để tách bạch tài sản của công ty và của người dùng.

• Tuân thủ và minh bạch: Yêu cầu kiểm toán CNTT độc lập, báo cáo chống rửa tiền (AML/KYC) định kỳ, và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về bảo vệ dữ liệu.

Một chi tiết đáng chú ý là điều khoản đề xuất cho phép một tổ chức có liên quan đến Binance tham gia vào cơ quan quản lý đã bị loại bỏ khỏi dự thảo cuối cùng, cho thấy nỗ lực của các nhà lập pháp trong việc đảm bảo tính độc lập và khách quan của bộ máy giám sát.

Cơ Hội Lớn Đi Kèm Thách Thức Không Nhỏ

Việc thông qua luật được xem là một "tấm vé mời" chính thức gửi đến các nhà đầu tư và những gã khổng lồ trong ngành crypto toàn cầu. Sự rõ ràng về pháp lý là yếu tố then chốt để thu hút dòng vốn lớn, đặc biệt từ các sàn giao dịch hàng đầu như Binance và Coinbase, vốn đã có những cuộc tiếp xúc sơ bộ với chính phủ Kenya.

Hơn nữa, đạo luật có thể tháo gỡ "nút thắt" cho hệ thống ngân hàng truyền thống, vốn luôn e ngại rủi ro khi cung cấp dịch vụ cho các công ty crypto. Khi rủi ro pháp lý được giảm thiểu, dòng tiền giữa hệ thống tài chính truyền thống và nền kinh tế số sẽ được khơi thông.

Bối cảnh này càng trở nên thuận lợi khi Kenya đang giữ vai trò Chủ tịch khối Thị trường chung Đông và Nam Phi (COMESA). Quốc gia này có thể tận dụng vị thế tiên phong để thúc đẩy một hệ thống thanh toán số liên khu vực, giảm sự phụ thuộc vào đồng USD và tạo điều kiện cho thương mại nội khối.

Tuy nhiên, thách thức vẫn còn ở phía trước. Việc thực thi luật sẽ đòi hỏi năng lực quản lý và công nghệ cao. Bên cạnh đó, bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt là những người dùng có thu nhập thấp và ít hiểu biết về tài chính, sẽ là một bài toán khó. Câu chuyện về những người dân ở khu ổ chuột Kibera sử dụng crypto để tiết kiệm và giao dịch xuyên biên giới cho thấy tiềm năng to lớn nhưng cũng là lời cảnh báo về mức độ (dễ bị tổn thương) của nhóm người dùng này.

Từ M-Pesa Đến Bitcoin: Di Sản Đổi Mới Và Nguồn Thu Mới

Bước đi của Kenya không phải là ngẫu nhiên. Đây là quốc gia khai sinh ra M-Pesa, hệ thống tiền di động của Safaricom đã cách mạng hóa ngành tài chính, mang lại dịch vụ ngân hàng cho hàng chục triệu người và biến Kenya thành một trong những xã hội ít tiền mặt thành công nhất thế giới. Di sản này tạo ra một nền tảng vững chắc về văn hóa và hạ tầng cho việc áp dụng tài sản kỹ thuật số.

Ngoài mục tiêu đổi mới và thu hút đầu tư, chính phủ Kenya cũng nhìn nhận crypto như một nguồn thu ngân sách quan trọng. Dữ liệu cho thấy trong năm tài chính 2023-2024, cơ quan thuế đã truy thu hơn 77,5 triệu USD từ 384 đại lý crypto. Với khung pháp lý mới, mục tiêu tham vọng thu về 158,8 tỷ USD trong 5 năm tới có thể trở nên khả thi hơn.

Tóm lại, bằng việc thông qua đạo luật tài sản ảo, Kenya đang thực hiện một bước đi chiến lược, đầy tính toán. Họ không chỉ hợp pháp hóa một ngành công nghiệp đang bùng nổ mà còn định vị mình là người dẫn đầu cuộc chơi blockchain tại châu Phi. Cả thế giới sẽ dõi theo liệu "cánh cổng" mà Kenya vừa mở ra sẽ dẫn đến một kỷ nguyên thịnh vượng mới hay những thách thức chưa từng có tiền lệ.

Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.